05.12.2012
ဒီတပတ္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သတင္းသံုးသပ္ခ်က္အစီအစဥ္မွာ လက္ပံေတာင္းေတာင္
အေရးအခင္းလို ျပႆနာမ်ိဳးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလား။
တရုတ္ကုမၸဏီႏွင့္ မလုပ္ဘဲ အေမရိကန္ကုမၸဏီႏွင့္ လုပ္ခဲ့ရင္ေရာ
ဒီျပႆနာမ်ိဳးကို ေရွာင္လႊဲႏုိင္ပါ့မလား။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု George Mason
တကၠသိုလ္က ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ လူမႈ႔ေဗဒပညာရွင္ Prof. John Dale ႏွင့္
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ Professor John Dale အခုျမန္္မာႏုိင္ငံမွာ အရပ္သားတစ္ပိုင္း အစိုးရဆုိၾကပါစို႔။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္လာတယ္။ အဲဒီလို လုပ္လာတဲ့အခါမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားအျပားေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အခုေနာက္ဆံုး က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရတာကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း။ လူထုက ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတယ္။ မလိုလားဘူး။ ႏွိမ္နင္းတယ္။ ႏွိမ္နင္းတဲ့ ေနရာမွာ နည္းနည္းလက္လြန္ေျခလြန္ ျဖစ္လို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာတာ ျဖစ္တက္တဲ့ သေဘာလား။ သို႔မဟုတ္ အာဏာရွင္စနစ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကေန ဒီမိုကေရစီအျဖစ္ ပြင့္လင္းလာတဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလိုလို စီးပြားေရးအားျဖင့္ ပြင့္လင္းတုိးတက္မႈေတြကို လုပ္လာတဲ့အခါမွာ ဒီလုိျဖစ္ရပ္မ်ိဳးေတြ ေတြ႔ႀကံဳရပါသလား ဆုိတာကို နည္းနည္း ရွင္းျပပါခင္ဗ်ာ။
Prof. John Dale ။ ။ ဒီကိစၥက စိတ္ဝင္စားဖိို႔ေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒီျပႆနာမ်ိဳးဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာလည္း အေျခအေနတခ်ိဳ႕မွာ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ ဒီမွာ ႏုိင္ငံအႏွံအစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက မီးရထားလမ္းေတြေဖာက္ေတာ့ ပုဂၢလိကအိမ္ေတြ ေျမေတြကို အမ်ားႀကီး ဖ်က္သြားရတာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီမွာ ကုမၸဏီေတြအေနႏွင့္ အိမ္ေျမဖ်က္သိမ္းခဲ့ရတဲ့ ပုဂၢလိကပိုင္ရွင္ေတြကို ေက်နပ္ေအာင္ ေလ်ာ္ေက်းေပးျပီး ဖယ္ရွားေပးခိုင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီေတြက ဘယ္ေလာက္ ေပးေလ်ာ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ မသိရပါဘူး။ ေနရာစြန္႔လႊတ္လိုက္ရသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ မေက်နပ္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဘာပဲ ျဖစ္ေနျဖစ္ေန သူတို႔ ေျမေတြကိုေတာ့ လက္လႊတ္ခဲ့ႀကရတာပါ။ ဒါမ်ိဳးက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ မႀကာခင္ႏွစ္ေတြကဘဲ နယူးေယာက္ျမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ အေရွ့ေျမာက္ဘက္ သိပ္မေဝးလွတဲ့ Connecticut ျပည္နယ္မွာ လူေတြမ်ိဳးဆက္အလိုက္ ပိုင္ဆိုင္ေနထိုင္လာခဲ့တဲ့ အိမ္ေတြ အေဆာက္အဦးေတြကို ေစ်းအေဆာက္အဦး အျဖစ္ႏွင့္ အသံုးျပဳရင္ေတာ့ အမ်ားအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ္ဆိုျပီး လုပ္ခဲ့တာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ပုဂၢလိကပစၥည္း ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ကို အင္မတန္ တန္ဖိုးထားတဲ့ အေမရိကန္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ သိပ္အင္ဝင္ခြင္က်ေတာ့ ျဖစ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ပုဂၢလိက ပစၥည္းပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒကလည္း သိပ္ျပီးအားေပ်ာ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆႏၵသေဘာထား လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ စည္းရံုးစုေဝးခြင့္ စသည့္ ဥပေဒေတြကလည္း အင္မတန္မွာ ခေနာခနဲ႔ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလို ေပ်ာ့ညံ့အားနည္းတဲ့ ဥပေဒေတြ ေပါင္းစပ္မိတဲ့ ေနရာမွာ တရုတ္ျပည္က ဝန္ေပါင္ကုမၸဏီအဖို႔ ျမန္မာဦးပိုင္ ကုမၸဏီႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး အေပၚစည္းက အခြင့္ေကာင္းယူ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံဖို႔ အလြယ္တကူ လမ္းပြင့္ေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနႏွင့္ သူတို႔ဘက္က ေပ်ာ့ညံ့တဲ့ ဥပေဒေတြက အားမကိုးေလာက္တဲ့အတြက္ ဘာမွ ျပန္မလုပ္ႏိုင္ႀကပါဘူး။ အခုလက္ရွိ အစိုးရက ဥပေဒတခ်ိဳ႕ကို ျပန္ျပင္ေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ လူထုအဖို႔ အားမကုိးေလာက္ဘူးဆိုတာ လက္ပံေတာင္းေတာင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔လုိက္ရတာပါဘဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ဂၽြန္ေဒးလ္ ေျပာတဲ့အထဲ က်ေနာ္တစ္ခု ျပန္ျပီး ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ခ်င္တာက အေမရိကန္မွာလည္း ဒီလုိ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ရတယ္ ႀကံဳေနရတယ္ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္မွာ မီးရထားလမ္း ေဖာက္တယ္ ဆိုၾကပါစို႔ မီးရထားလမ္းေဖာက္တဲ့ ကိစၥ ေျပာခဲ့တယ္။ မီးရထားလမ္းက တကယ္ေတာ့ လူထုအက်ိဳးအတြက္ လုပ္တာပဲ။ မီးရထာလမ္းႀကီး ေပၚေပါက္လာရင္ ဒီျပည္သူေတြ လမ္းပန္းဆက္သြယ္အား ပိုေကာင္းမယ္။ သူတို႔ဘဝဟာ ပိုမိုတိုးတက္ စိုျပည္လာမယ္ဆိုျပီး လူထုအကိ်ဳးေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေနပါတယ္။ အခု ျမန္္မာျပည္က လက္ပံေတာင္းေတာင္ ကိစၥႀကေတာ့ လူထုအက်ိဳးထက္ တရုတ္အစိုးရအက်ိဳး တရုတ္ကုမၸဏီ ျမန္မာႏိုင္ငံစစ္တပ္က ပိုင္တဲ့ ဦးပိုင္ကုမၸဏီအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္က ပိုျပီးျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကိုလည္းဘဲ မေက်နပ္ ကန္႔ကြက္တဲ့ သူက ေထာက္ျပႀကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကိုေကာ ႏႈိင္းယွဥ္လို႔ မရဘူးလား။ အေမရိကန္မွာ ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ခဲ့ဘူ။ ျမန္မာမွာ ဒီလုိ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ။
Prof. John Dale ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္က က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာစမ္းစစ္ၾကည့္ရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အခု စီမံကိန္းကို လုပ္ခဲ့တဲ့ပံုက ဒီသေဘာကို ေဆာင္ေနတာလည္းေတြ႔ရပါတယ္။ ေျမဧက ၇၈၀၀ ေပၚက လူေတြကို အတင္းအဓမၼ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကားရပါတယ္။လူအေရအတြက္ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ဒီလူေတြအတြက္ ဘာလုပ္ေပးသလဲ ဆိုတာလည္း မသိရပါဘူး။ ဒီစီမံကိန္းက ရလာတဲ့ အျမတ္အစြန္းကလည္း ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြရဲ႕ အိပ္ေထာင္ထဲကိုဘဲ ေရာက္ေကာင္္းေရာက္ေလသလားေတာ့ မသိပါဘူး။ ေနရာ ဆံုးရွုံးျပီးဘဝပ်က္ခဲ့ရတဲ့ ဒီေမာင္းထုတ္ခံ ရြာသူရြာသားေတြ အတြက္ေကာ အက်ိဳးအျမတ္တခ်ိဳ႕ ခြဲေဝသံုးစြဲဖို႔ ဒီလက္ရွိအစုိးရအသစ္ စီစဥ္ေလမလား။ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္မထင္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျမန္္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရး ဒီမိုကေရစီသာမက စီးပြားေရးဒီမိုကေရစီလည္း ထြန္းကားဖို႔လိုေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ကုမၸဏီႀကီးေတြ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ရြာသူရြာသားေတြ ဘဝပ်က္ရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးကို ဒါမွလည္း ကာကြယ္ႏိုင္မွာလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီတရုတ္ႏိုင္ငံက ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံတယ္ ဒီလုိ လုပ္ငန္းေတြမွာ ဆိုတာဟာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာရွ၊ အာဖရိက၊ လက္တင္အေမရိက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလိုလို တရုတ္က ဒီလိုရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံ ေနတာပါ။ အဲဒီိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာမွ ဒီလို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လူထုကကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပတာေတြႏွင့္ ေသြးထြက္သံယို ျဖစ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္ကုန္တယ္ဆိုေတာ့ ဒါဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြကမ်ား တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ က်န္ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေတြထက္ ပိုျပီးေတာ့ ျပင္းထန္ ေနႀကရသလား။ အဲဒါ တစ္ခ်က္လည္း က်ေနာ္ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။
Prof. John Dale ။ ။ ဒါမ်ိဳးက အာဖရိကမွာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ သတၳဳတြင္းကိစၥတာ မကပါဘူး။ က်န္တဲ့ ဒီေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း၊ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း စသည့္ လုပ္ငန္းေတြ အားလံုးမွာ လူထုကန္႔ကြက္မႈေတြႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ အေမရိကမွာလည္း ဒီလို ကန္႔ကြက္ႀကတာပါဘဲ။ ခ်ီလီ မွာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလုိ စီမံကိန္းေတြကို အေကာင္အထည္ မေဖာ္ခင္ကတည္းကစျပီး ဒီသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆံုးရံွုးပ်က္စီးမႈေတြ မရွိရေအာင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံတဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္လည္း တစံုတခု အတိုင္းအတာထိ အျမတ္အစြန္းရျပီး လူထုအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေအာင္ ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္ ကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတာက ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္သာမကပါဘူး တစ္ကမၻာလံုးက လူထုေတြလည္း ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာပါ။ အခု ဒီျမန္မာႏိုင္ငံက ကိစၥမွာေတာ့ သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီေတြအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ကို အထူးဦးစားေပးျပီး ထိခိုက္နစ္နာခံရတဲ့ လူအတြက္ေတာ့ အကာအကြယ္ေပးမႈက အင္မတန္မွကို အားနည္းေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ကိစၥတစ္ခုကေတာ့ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိပါးမႈ ေလ်ာ့နည္းေရးဆိုတဲ့ ကိစၥႏွစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံဟာ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးဖို႔အတြက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ လုပ္ၾကရမွာဘဲ။ အဲလို လုပ္တဲ့အခါမွာ သဘာဝသံယံဇာတကို စေတးျပီးေတာ့ ဒါ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြ လက္ခံၾကရတာတို႔ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ တည္ေဆာက္ရတာတို႔ကေတာ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ေတြ႔ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလို ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥႏွစ္ရပ္ကို ဘယ္လို ထိန္းညိွသြားႀကမလဲ။
Prof. John Dale ။ ။ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ မႏွစ္တုန္းက ျဖစ္မွာပါ။ ဒီတရုတ္ႏွင့္ လုပ္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းကို လူထုက ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ ႀကလို႔ ရပ္ဆိုင္းလုိက္ရေတာ့ လူေတြအားလံုး စိတ္လႈပ္ရွား ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ႀကပါတယ္။ ဆႏၵျပကန္႔ကြက္သူေတြေတာင္မွပဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာႏွိပ္ကြပ္တာဘဲ ခံခဲ့ရျပီး ေအာင္ျမင္မႈရလာေတာ့ မယံုၾကည္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ခဲ့ႀကမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီခု ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ အဓိပၸာယ္ရွိတယ္လို႔ ထင္စရာလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္တပတ္က ျမင္ေတြ႔လိုက္ရတာကေတာ့ တျခားစီျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလိုကိစၥမ်ိိဳးေတြအတြက္ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ပိုျပီးလိုအပ္ပါတယ္။ ေဒသခံ ေတြရဲ႕ လူစုလူေဝးေလာက္ႏွင့္တင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဒီလုိ စီမံကိန္းေတြ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ ပစ္မွတ္ျဖစ္ေနရတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြအားလံုး ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ႏိုင္ငံစံုက ဒီလုိ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ ေက်းရြာလူထု၊ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ စုေပါင္းျပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားႀကရမွာပါ။ တစ္ဖြဲ႔ခ်င္း တစ္စုခ်င္းရဲ႕ ခံျပင္းမႈေတြကို ျပသရံုတာမကဘဲႏွင့္ ဒီလို သူတို႔ ေနထိုင္ရာေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပါဝင္ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ေစ်းစစ္ပိုင္ခြင့္ စတာေတြကို တရားဝင္ ျပဌာန္းလာႏိုင္ေအာင္ လႈပ္ရွားၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေရရွည္တည္တံ့ခုိင္ျမဲေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းေတြကိုလည္း ေတြးဆစဥ္းစားသြားၾကဖို႔ ရွိေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဒါကေတာ့ ဒါတကမာၻလံုးအတိုင္းအတာႏွင့္ လုပ္ၾကရမယ့္ကိစၥေပါ့ခင္ဗ်ာ။ အခုေလာေလာဆယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဘာေတြ႔ရျပန္သလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေနပါတယ္ အရပ္သားအစိုးရပါဆိုတဲ့ အစိုးရက ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့ပံုစံကို ၾကည့္လုိက္ပါ။ ဒီတခ်ိန္တုန္းက စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့ပံုစံႏွင့္ သိပ္ေျပာင္းလဲလာျပီလု႔ိ ဆိုႏုိင္ပါသလား။ အရင္ႏွင့္ သိပ္မ်ားကြာျခားလို႔လား။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအေပၚ ထားရွိတဲ့ ေစတနာကိုေကာ သံသယဝင္စရာ မေကာင္းေနဘူးလား။
Prof. John Dale ။ ။ ခင္မ်ား ေျပာတာမွန္ပါတယ္။ အရင္ႏွင့္လည္း သိပ္ကြာတာေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ အခု ဒီကိစၥကို စံုစမ္းဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေခါင္းေဆာင္ထားျပီး ေကာ္မရွင္တစ္ခု ဖြဲ႔ေပးတယ္။ ရက္ေပါင္းသံုးဆယ္ အခ်ိန္ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ ဒီျဖစ္ရပ္မွန္ကို တကယ္သိျမင္ႏိုင္ေအာင္ ဆႏၵျပသူေတြ ဖယ္ေပးရမယ္။ လုပ္ငန္းကို ဆက္ျပီးလည္ပတ္ထားရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေျပာေနတာလည္း ၾကားရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ တကယ့္ကို ရယ္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေပးတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ရွိေနေသးေတာ့ ဒါကို အရွင္ရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္တာလို႔ဘဲ က်ေနာ္ေတာ့ထင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ဆီကလည္း ဒီျပႆနာကို လံုးဝေျပလည္တဲ့အထိ အေျဖရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ သူက ပါလီမန္အမတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဖက္ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ညိွႏႈိင္းေပးရံုသက္သက္ေလာက္ဘဲ တက္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လူထုအေနႏွင့္ ဒီကိစၥကို လံုးဝအေလွ်ာ့ေပး ေမ့ေမ်ာ့လိုက္လို႔ မရဘဲႏွင့္ သတိႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနဖို႔လည္း လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ ဒီစကားကို မေျပာခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူေတြ ဒီေလာက္ ထိခုိက္နစ္နာခဲ့ရျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဒီကိစၥကိုေတာ့ ျပန္ကိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီရက္သံုးဆယ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အျပီးမွာေပါ့ ခင္ဗ်ာ။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ အခုလုပ္ရမယ့္ စံုးစမ္းစစ္ေဆးမႈကိုဘဲ ျပီးေျမွာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္လည္း ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစံုစမ္းမႈကပဲ လူထုအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ရလဒ္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး ေမးခ်င္တဲ့တစ္ခုကေတာ့ အကယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းလို စီမံကိန္းႀကီးမ်ိဳးကို တရုတ္ျပည္က မလုပ္ဘဲႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုမၸဏီကသာ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေကာ ဇာတ္လမ္းဟာ တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါသလား ခင္ဗ်ာ။ ပိုေကာင္းလာမယ္ ထင္ပါသလား။
Prof. John Dale ။ ။ Free Burma ဆိုတဲ့ က်ေနာ့္ စာအုပ္ထဲမွာ ေရးခဲ့သလိုပါ။ ဒီလုိ လုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကပဲလုပ္လုပ္ တရုတ္ကပဲလုပ္လုပ္ သိပ္ထူးျခားမယ္လိုေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ဒီ လုပ္ငန္းမ်ိဳးကို လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြက အင္မတန္ အာသာငမ္းငမ္း ျဖစ္တက္ပါတယ္။ တဘက္ဘက္ ကေန အစိုးရကိုယ္တုိင္ပါျပီး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြႏွင့္ ထိန္းကြပ္ေပးတာမ်ိဳး မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ သိပ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရွိပါဘူး။ အခုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကတိေတြေပးေနပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကုမၸဏီေတြဝင္ျပီး လုပ္ကိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္သံုးသပ္ေနမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြႏွင့္ ကိုက္ေအာင္ ထိန္းကြပ္ႀကီးၾကပ္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အင္မတန္ ခက္ခဲပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေတြကို ႏိုင္ငံျပင္ပကေန လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အခု လက္ပံေတာင္းမွာလို ျပည္တြင္းက ကန္႔ကြက္္မႈေတြ ေပၚထြက္လာမွ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရက သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီကို ဒီဘက္မွာ စစ္ေဆးႏိုင္မယ္။ ခုိင္လံုရင္ေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႕ Corporate Charter ကို ရုတ္သိမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီလို ႀကီးမားတဲ့ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းလုပ္ပိုင္ခြင့္ ရုတ္သိမ္းခံရတယ္ဆိုတာကလည္း မရွိသေလာက္ပါဘဲ။ ဘာေႀကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းေတြ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကအစ ဒီလုိ ကုမၸဏီေတြက ေထာက္ပံ့တဲ့ ေငြအမ်ားအျပားကို ရေနၾကတာပါ။ ဒါေႀကာင့္လည္း အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ လုပ္လာရင္လည္း တရုတ္ကုမၸဏီေတြထက္ ပိုေကာင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ကြဲလြဲတာ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ တရုတ္က လာတဲ့ ကုမၸဏီေတြဟာ ႏိုင္ငံပိုင္ေတြပါ။ State Capitalism လို႔ေခၚတဲ့ အစိုးရလုပ္ငန္းရွင္စနစ္က လာႀကတာပါ။ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြကေတာ့ ကြဲလြဲတဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ပါ။ က်ေနာ္တို႔က Neoliberal Market Capitalism လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရာမွာေတာ့ ကြဲလြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းပံုျဖတ္တာခ်င္းကေတာ့ အတူတူဘဲ ျဖစ္မွာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ John Dale ဟာ Sociology လူမႈေဗဒပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျပီး George Mason တကၠသိုလ္ Conflict Analysis and Resolution ဌာနမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မႏွစ္တုန္းက Free Burma: Transnational Legal Action and Corporate Accountability ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ Professor John Dale အခုျမန္္မာႏုိင္ငံမွာ အရပ္သားတစ္ပိုင္း အစိုးရဆုိၾကပါစို႔။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္လာတယ္။ အဲဒီလို လုပ္လာတဲ့အခါမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားအျပားေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အခုေနာက္ဆံုး က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရတာကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း။ လူထုက ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတယ္။ မလိုလားဘူး။ ႏွိမ္နင္းတယ္။ ႏွိမ္နင္းတဲ့ ေနရာမွာ နည္းနည္းလက္လြန္ေျခလြန္ ျဖစ္လို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာတာ ျဖစ္တက္တဲ့ သေဘာလား။ သို႔မဟုတ္ အာဏာရွင္စနစ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကေန ဒီမိုကေရစီအျဖစ္ ပြင့္လင္းလာတဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလိုလို စီးပြားေရးအားျဖင့္ ပြင့္လင္းတုိးတက္မႈေတြကို လုပ္လာတဲ့အခါမွာ ဒီလုိျဖစ္ရပ္မ်ိဳးေတြ ေတြ႔ႀကံဳရပါသလား ဆုိတာကို နည္းနည္း ရွင္းျပပါခင္ဗ်ာ။
Prof. John Dale ။ ။ ဒီကိစၥက စိတ္ဝင္စားဖိို႔ေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒီျပႆနာမ်ိဳးဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာလည္း အေျခအေနတခ်ိဳ႕မွာ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ ဒီမွာ ႏုိင္ငံအႏွံအစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက မီးရထားလမ္းေတြေဖာက္ေတာ့ ပုဂၢလိကအိမ္ေတြ ေျမေတြကို အမ်ားႀကီး ဖ်က္သြားရတာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီမွာ ကုမၸဏီေတြအေနႏွင့္ အိမ္ေျမဖ်က္သိမ္းခဲ့ရတဲ့ ပုဂၢလိကပိုင္ရွင္ေတြကို ေက်နပ္ေအာင္ ေလ်ာ္ေက်းေပးျပီး ဖယ္ရွားေပးခိုင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီေတြက ဘယ္ေလာက္ ေပးေလ်ာ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ မသိရပါဘူး။ ေနရာစြန္႔လႊတ္လိုက္ရသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ မေက်နပ္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဘာပဲ ျဖစ္ေနျဖစ္ေန သူတို႔ ေျမေတြကိုေတာ့ လက္လႊတ္ခဲ့ႀကရတာပါ။ ဒါမ်ိဳးက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ မႀကာခင္ႏွစ္ေတြကဘဲ နယူးေယာက္ျမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ အေရွ့ေျမာက္ဘက္ သိပ္မေဝးလွတဲ့ Connecticut ျပည္နယ္မွာ လူေတြမ်ိဳးဆက္အလိုက္ ပိုင္ဆိုင္ေနထိုင္လာခဲ့တဲ့ အိမ္ေတြ အေဆာက္အဦးေတြကို ေစ်းအေဆာက္အဦး အျဖစ္ႏွင့္ အသံုးျပဳရင္ေတာ့ အမ်ားအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ္ဆိုျပီး လုပ္ခဲ့တာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ပုဂၢလိကပစၥည္း ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ကို အင္မတန္ တန္ဖိုးထားတဲ့ အေမရိကန္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ သိပ္အင္ဝင္ခြင္က်ေတာ့ ျဖစ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ပုဂၢလိက ပစၥည္းပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒကလည္း သိပ္ျပီးအားေပ်ာ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆႏၵသေဘာထား လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ စည္းရံုးစုေဝးခြင့္ စသည့္ ဥပေဒေတြကလည္း အင္မတန္မွာ ခေနာခနဲ႔ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလို ေပ်ာ့ညံ့အားနည္းတဲ့ ဥပေဒေတြ ေပါင္းစပ္မိတဲ့ ေနရာမွာ တရုတ္ျပည္က ဝန္ေပါင္ကုမၸဏီအဖို႔ ျမန္မာဦးပိုင္ ကုမၸဏီႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး အေပၚစည္းက အခြင့္ေကာင္းယူ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံဖို႔ အလြယ္တကူ လမ္းပြင့္ေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနႏွင့္ သူတို႔ဘက္က ေပ်ာ့ညံ့တဲ့ ဥပေဒေတြက အားမကိုးေလာက္တဲ့အတြက္ ဘာမွ ျပန္မလုပ္ႏိုင္ႀကပါဘူး။ အခုလက္ရွိ အစိုးရက ဥပေဒတခ်ိဳ႕ကို ျပန္ျပင္ေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ လူထုအဖို႔ အားမကုိးေလာက္ဘူးဆိုတာ လက္ပံေတာင္းေတာင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔လုိက္ရတာပါဘဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ဂၽြန္ေဒးလ္ ေျပာတဲ့အထဲ က်ေနာ္တစ္ခု ျပန္ျပီး ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ခ်င္တာက အေမရိကန္မွာလည္း ဒီလုိ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ရတယ္ ႀကံဳေနရတယ္ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္မွာ မီးရထားလမ္း ေဖာက္တယ္ ဆိုၾကပါစို႔ မီးရထားလမ္းေဖာက္တဲ့ ကိစၥ ေျပာခဲ့တယ္။ မီးရထားလမ္းက တကယ္ေတာ့ လူထုအက်ိဳးအတြက္ လုပ္တာပဲ။ မီးရထာလမ္းႀကီး ေပၚေပါက္လာရင္ ဒီျပည္သူေတြ လမ္းပန္းဆက္သြယ္အား ပိုေကာင္းမယ္။ သူတို႔ဘဝဟာ ပိုမိုတိုးတက္ စိုျပည္လာမယ္ဆိုျပီး လူထုအကိ်ဳးေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေနပါတယ္။ အခု ျမန္္မာျပည္က လက္ပံေတာင္းေတာင္ ကိစၥႀကေတာ့ လူထုအက်ိဳးထက္ တရုတ္အစိုးရအက်ိဳး တရုတ္ကုမၸဏီ ျမန္မာႏိုင္ငံစစ္တပ္က ပိုင္တဲ့ ဦးပိုင္ကုမၸဏီအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္က ပိုျပီးျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကိုလည္းဘဲ မေက်နပ္ ကန္႔ကြက္တဲ့ သူက ေထာက္ျပႀကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကိုေကာ ႏႈိင္းယွဥ္လို႔ မရဘူးလား။ အေမရိကန္မွာ ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ခဲ့ဘူ။ ျမန္မာမွာ ဒီလုိ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ။
Prof. John Dale ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္က က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာစမ္းစစ္ၾကည့္ရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အခု စီမံကိန္းကို လုပ္ခဲ့တဲ့ပံုက ဒီသေဘာကို ေဆာင္ေနတာလည္းေတြ႔ရပါတယ္။ ေျမဧက ၇၈၀၀ ေပၚက လူေတြကို အတင္းအဓမၼ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကားရပါတယ္။လူအေရအတြက္ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ဒီလူေတြအတြက္ ဘာလုပ္ေပးသလဲ ဆိုတာလည္း မသိရပါဘူး။ ဒီစီမံကိန္းက ရလာတဲ့ အျမတ္အစြန္းကလည္း ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြရဲ႕ အိပ္ေထာင္ထဲကိုဘဲ ေရာက္ေကာင္္းေရာက္ေလသလားေတာ့ မသိပါဘူး။ ေနရာ ဆံုးရွုံးျပီးဘဝပ်က္ခဲ့ရတဲ့ ဒီေမာင္းထုတ္ခံ ရြာသူရြာသားေတြ အတြက္ေကာ အက်ိဳးအျမတ္တခ်ိဳ႕ ခြဲေဝသံုးစြဲဖို႔ ဒီလက္ရွိအစုိးရအသစ္ စီစဥ္ေလမလား။ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္မထင္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျမန္္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရး ဒီမိုကေရစီသာမက စီးပြားေရးဒီမိုကေရစီလည္း ထြန္းကားဖို႔လိုေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ကုမၸဏီႀကီးေတြ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ရြာသူရြာသားေတြ ဘဝပ်က္ရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးကို ဒါမွလည္း ကာကြယ္ႏိုင္မွာလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီတရုတ္ႏိုင္ငံက ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံတယ္ ဒီလုိ လုပ္ငန္းေတြမွာ ဆိုတာဟာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံတည္းမွာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာရွ၊ အာဖရိက၊ လက္တင္အေမရိက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလိုလို တရုတ္က ဒီလိုရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံ ေနတာပါ။ အဲဒီိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာမွ ဒီလို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လူထုကကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပတာေတြႏွင့္ ေသြးထြက္သံယို ျဖစ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္ကုန္တယ္ဆိုေတာ့ ဒါဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြကမ်ား တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ က်န္ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေတြထက္ ပိုျပီးေတာ့ ျပင္းထန္ ေနႀကရသလား။ အဲဒါ တစ္ခ်က္လည္း က်ေနာ္ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။
Prof. John Dale ။ ။ ဒါမ်ိဳးက အာဖရိကမွာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ သတၳဳတြင္းကိစၥတာ မကပါဘူး။ က်န္တဲ့ ဒီေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း၊ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း စသည့္ လုပ္ငန္းေတြ အားလံုးမွာ လူထုကန္႔ကြက္မႈေတြႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ အေမရိကမွာလည္း ဒီလို ကန္႔ကြက္ႀကတာပါဘဲ။ ခ်ီလီ မွာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလုိ စီမံကိန္းေတြကို အေကာင္အထည္ မေဖာ္ခင္ကတည္းကစျပီး ဒီသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆံုးရံွုးပ်က္စီးမႈေတြ မရွိရေအာင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံတဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္လည္း တစံုတခု အတိုင္းအတာထိ အျမတ္အစြန္းရျပီး လူထုအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေအာင္ ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္ ကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတာက ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္သာမကပါဘူး တစ္ကမၻာလံုးက လူထုေတြလည္း ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာပါ။ အခု ဒီျမန္မာႏိုင္ငံက ကိစၥမွာေတာ့ သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီေတြအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ကို အထူးဦးစားေပးျပီး ထိခိုက္နစ္နာခံရတဲ့ လူအတြက္ေတာ့ အကာအကြယ္ေပးမႈက အင္မတန္မွကို အားနည္းေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ကိစၥတစ္ခုကေတာ့ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိပါးမႈ ေလ်ာ့နည္းေရးဆိုတဲ့ ကိစၥႏွစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံဟာ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးဖို႔အတြက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ လုပ္ၾကရမွာဘဲ။ အဲလို လုပ္တဲ့အခါမွာ သဘာဝသံယံဇာတကို စေတးျပီးေတာ့ ဒါ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြ လက္ခံၾကရတာတို႔ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ တည္ေဆာက္ရတာတို႔ကေတာ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ေတြ႔ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလို ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥႏွစ္ရပ္ကို ဘယ္လို ထိန္းညိွသြားႀကမလဲ။
Prof. John Dale ။ ။ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ မႏွစ္တုန္းက ျဖစ္မွာပါ။ ဒီတရုတ္ႏွင့္ လုပ္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းကို လူထုက ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ ႀကလို႔ ရပ္ဆိုင္းလုိက္ရေတာ့ လူေတြအားလံုး စိတ္လႈပ္ရွား ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ႀကပါတယ္။ ဆႏၵျပကန္႔ကြက္သူေတြေတာင္မွပဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာႏွိပ္ကြပ္တာဘဲ ခံခဲ့ရျပီး ေအာင္ျမင္မႈရလာေတာ့ မယံုၾကည္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ခဲ့ႀကမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီခု ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ အဓိပၸာယ္ရွိတယ္လို႔ ထင္စရာလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္တပတ္က ျမင္ေတြ႔လိုက္ရတာကေတာ့ တျခားစီျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလိုကိစၥမ်ိိဳးေတြအတြက္ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ပိုျပီးလိုအပ္ပါတယ္။ ေဒသခံ ေတြရဲ႕ လူစုလူေဝးေလာက္ႏွင့္တင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဒီလုိ စီမံကိန္းေတြ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ ပစ္မွတ္ျဖစ္ေနရတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြအားလံုး ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ႏိုင္ငံစံုက ဒီလုိ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ ေက်းရြာလူထု၊ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ စုေပါင္းျပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားႀကရမွာပါ။ တစ္ဖြဲ႔ခ်င္း တစ္စုခ်င္းရဲ႕ ခံျပင္းမႈေတြကို ျပသရံုတာမကဘဲႏွင့္ ဒီလို သူတို႔ ေနထိုင္ရာေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပါဝင္ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ေစ်းစစ္ပိုင္ခြင့္ စတာေတြကို တရားဝင္ ျပဌာန္းလာႏိုင္ေအာင္ လႈပ္ရွားၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေရရွည္တည္တံ့ခုိင္ျမဲေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းေတြကိုလည္း ေတြးဆစဥ္းစားသြားၾကဖို႔ ရွိေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဒါကေတာ့ ဒါတကမာၻလံုးအတိုင္းအတာႏွင့္ လုပ္ၾကရမယ့္ကိစၥေပါ့ခင္ဗ်ာ။ အခုေလာေလာဆယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဘာေတြ႔ရျပန္သလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေနပါတယ္ အရပ္သားအစိုးရပါဆိုတဲ့ အစိုးရက ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့ပံုစံကို ၾကည့္လုိက္ပါ။ ဒီတခ်ိန္တုန္းက စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့ပံုစံႏွင့္ သိပ္ေျပာင္းလဲလာျပီလု႔ိ ဆိုႏုိင္ပါသလား။ အရင္ႏွင့္ သိပ္မ်ားကြာျခားလို႔လား။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအေပၚ ထားရွိတဲ့ ေစတနာကိုေကာ သံသယဝင္စရာ မေကာင္းေနဘူးလား။
Prof. John Dale ။ ။ ခင္မ်ား ေျပာတာမွန္ပါတယ္။ အရင္ႏွင့္လည္း သိပ္ကြာတာေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ အခု ဒီကိစၥကို စံုစမ္းဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေခါင္းေဆာင္ထားျပီး ေကာ္မရွင္တစ္ခု ဖြဲ႔ေပးတယ္။ ရက္ေပါင္းသံုးဆယ္ အခ်ိန္ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ ဒီျဖစ္ရပ္မွန္ကို တကယ္သိျမင္ႏိုင္ေအာင္ ဆႏၵျပသူေတြ ဖယ္ေပးရမယ္။ လုပ္ငန္းကို ဆက္ျပီးလည္ပတ္ထားရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေျပာေနတာလည္း ၾကားရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ တကယ့္ကို ရယ္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေပးတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ရွိေနေသးေတာ့ ဒါကို အရွင္ရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္တာလို႔ဘဲ က်ေနာ္ေတာ့ထင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ဆီကလည္း ဒီျပႆနာကို လံုးဝေျပလည္တဲ့အထိ အေျဖရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ သူက ပါလီမန္အမတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဖက္ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ညိွႏႈိင္းေပးရံုသက္သက္ေလာက္ဘဲ တက္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လူထုအေနႏွင့္ ဒီကိစၥကို လံုးဝအေလွ်ာ့ေပး ေမ့ေမ်ာ့လိုက္လို႔ မရဘဲႏွင့္ သတိႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနဖို႔လည္း လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ ဒီစကားကို မေျပာခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူေတြ ဒီေလာက္ ထိခုိက္နစ္နာခဲ့ရျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဒီကိစၥကိုေတာ့ ျပန္ကိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီရက္သံုးဆယ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အျပီးမွာေပါ့ ခင္ဗ်ာ။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ အခုလုပ္ရမယ့္ စံုးစမ္းစစ္ေဆးမႈကိုဘဲ ျပီးေျမွာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္လည္း ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစံုစမ္းမႈကပဲ လူထုအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ရလဒ္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး ေမးခ်င္တဲ့တစ္ခုကေတာ့ အကယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းလို စီမံကိန္းႀကီးမ်ိဳးကို တရုတ္ျပည္က မလုပ္ဘဲႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုမၸဏီကသာ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေကာ ဇာတ္လမ္းဟာ တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါသလား ခင္ဗ်ာ။ ပိုေကာင္းလာမယ္ ထင္ပါသလား။
Prof. John Dale ။ ။ Free Burma ဆိုတဲ့ က်ေနာ့္ စာအုပ္ထဲမွာ ေရးခဲ့သလိုပါ။ ဒီလုိ လုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကပဲလုပ္လုပ္ တရုတ္ကပဲလုပ္လုပ္ သိပ္ထူးျခားမယ္လိုေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ဒီ လုပ္ငန္းမ်ိဳးကို လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြက အင္မတန္ အာသာငမ္းငမ္း ျဖစ္တက္ပါတယ္။ တဘက္ဘက္ ကေန အစိုးရကိုယ္တုိင္ပါျပီး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြႏွင့္ ထိန္းကြပ္ေပးတာမ်ိဳး မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ သိပ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရွိပါဘူး။ အခုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကတိေတြေပးေနပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကုမၸဏီေတြဝင္ျပီး လုပ္ကိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္သံုးသပ္ေနမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြႏွင့္ ကိုက္ေအာင္ ထိန္းကြပ္ႀကီးၾကပ္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အင္မတန္ ခက္ခဲပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေတြကို ႏိုင္ငံျပင္ပကေန လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အခု လက္ပံေတာင္းမွာလို ျပည္တြင္းက ကန္႔ကြက္္မႈေတြ ေပၚထြက္လာမွ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရက သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီကို ဒီဘက္မွာ စစ္ေဆးႏိုင္မယ္။ ခုိင္လံုရင္ေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႕ Corporate Charter ကို ရုတ္သိမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီလို ႀကီးမားတဲ့ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းလုပ္ပိုင္ခြင့္ ရုတ္သိမ္းခံရတယ္ဆိုတာကလည္း မရွိသေလာက္ပါဘဲ။ ဘာေႀကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းေတြ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကအစ ဒီလုိ ကုမၸဏီေတြက ေထာက္ပံ့တဲ့ ေငြအမ်ားအျပားကို ရေနၾကတာပါ။ ဒါေႀကာင့္လည္း အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ လုပ္လာရင္လည္း တရုတ္ကုမၸဏီေတြထက္ ပိုေကာင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ကြဲလြဲတာ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ တရုတ္က လာတဲ့ ကုမၸဏီေတြဟာ ႏိုင္ငံပိုင္ေတြပါ။ State Capitalism လို႔ေခၚတဲ့ အစိုးရလုပ္ငန္းရွင္စနစ္က လာႀကတာပါ။ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြကေတာ့ ကြဲလြဲတဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ပါ။ က်ေနာ္တို႔က Neoliberal Market Capitalism လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရာမွာေတာ့ ကြဲလြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းပံုျဖတ္တာခ်င္းကေတာ့ အတူတူဘဲ ျဖစ္မွာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ John Dale ဟာ Sociology လူမႈေဗဒပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျပီး George Mason တကၠသိုလ္ Conflict Analysis and Resolution ဌာနမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မႏွစ္တုန္းက Free Burma: Transnational Legal Action and Corporate Accountability ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment
လာၾကည္႔ခဲ႔ ေၾကာင္းေၿပာခဲ႔ ပါ - ေလးစားစြာၿဖင္႔ - လယ္ေ၀းသား