တရား႐ံုးမ်ားကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈဥပေဒ

တရား႐ံုးမ်ားကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈဥပေဒ

(၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဥပေဒအမွတ္ ၁၇။)

၁၃၇၅ ခုႏွစ္၊ ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၇ ရက္

(၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္)

နိဒါန္း

ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သည္ တရား႐ံုး၏ မွန္ကန္လြတ္လပ္စြာ တရား စီရင္ေရး၊ တရား႐ံုး၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈကို မထိခိုက္ေစေရးတုိ႔ အတြက္ ဤဥပေဒကို ျပ႒ာန္းလိုက္သည္။

အခန္း(၁)

အမည္ႏွင့္ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပခ်က္

၁။ ဤဥပေဒကို တရား႐ံုးမ်ားကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈဥပေဒဟု ေခၚတြင္ေစရမည္။
၂။ ဤဥပေဒတြင္ပါရွိသည့္ ေအာက္ပါစကားရပ္မ်ားသည္ ေဖာ္ျပပါအတိုင္း အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္ေစရမည္-
(က) တရား႐ံုးဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း ပံုအေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၉၃ ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ အရ ဖြဲ႕စည္းသည့္ ေအာက္ပါ တရား႐ံုးမ်ားကို ဆိုသည္-
(၁) ျပည္ေထာင္စု တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ တုိင္းေဒသႀကီး တရား လႊတ္ေတာ္မ်ား၊ ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္မ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တုိင္းတရား႐ံုးမ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသတရား႐ံုးမ်ား၊ ခ႐ိုင္တရား႐ံုးမ်ား၊ ၿမိဳ႕နယ္ တရား႐ံုးမ်ားႏွင့္ ဥပေဒအရ တည္ေထာင္ေသာ အျခားတရား႐ံုးမ်ား၊
(၂) စစ္ဘက္ဆုိင္ရာတရား႐ံုးမ်ား၊
(၃) ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာခံု႐ံုး။
(ခ) တရား႐ံုးမ်ားကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ ဆိုသည္မွာ တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ ျမင္ျပဳမႈႏွင့္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈကို ဆိုသည္။
(ဂ) တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ ဆိုသည္မွာ တရား႐ံုးတစ္႐ံုးက ခ်မွတ္ေသာ စီရင္ခ်က္၊ ဒီဂရီ၊ အမိန္႔၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္ သို႔မဟုတ္ ထုတ္ဆင့္ေသာ ဆင့္စာကို တမင္သက္သက္ မလိုက္နာျခင္းကို ဆိုသည္။
(ဃ) ျပစ္မႈဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ ဆိုသည္မွာ ေအာက္ပါ အျပဳအမူ တစ္ခုခု အတြက္ အေၾကာင္းအရာ တစ္ရပ္ရပ္ကို ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အမွတ္ သေကၤတျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ထင္ရွားေသာ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခား တစ္နည္းနည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ တမင္ ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာျခင္း၊ သတင္းအျဖစ္ ေရးသားေဖာ္ျပျခင္း၊ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းကို ဆိုသည္-
(၁) တရား႐ံုး၏ ဥပေဒအရ အပ္ႏွင္းထားေသာ အခြင့္အာဏာကို ေသးသိမ္ေစျခင္း သို႔မဟုတ္ ေသးသိမ္ရန္ ျဖစ္တန္ေစျခင္း၊
(၂) တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းကိစၥတြင္ ေျဖာင့္မွန္စြာ ေဆာင္ရြက္မႈကို ထိခုိက္ေစျခင္း၊ စြက္ဖက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေႏွာင့္ယွက္ျခင္း၊
(၃) မွန္ကန္ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရး အေပၚ အမ်ားျပည္သူက ယံုၾကည္ ကိုးစားမႈ ေလ်ာ့နည္းေစရန္ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊
(၄) တရား႐ံုးက ဆံုးျဖတ္ရန္ရွိေသာ အခ်က္မ်ားကို တစ္စံုတစ္ရာ အဆံုးအျဖတ္ မေပးရေသးမီ ႀကိဳတင္ေဝဖန္ ေျပာဆိုျခင္း၊ ေရးသား ေဖာ္ျပျခင္း၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း၊ ျဖန္႔ခ်ိျခင္း။
(င) တရားလႊတ္ေတာ္ ဆိုသည္မွာ တိုင္းေဒသႀကီး တရားလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္ကို ဆိုသည္။

အခန္း(၂)

စီရင္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အေရးယူပိုင္ခြင့္

၃။ တရားလႊတ္ေတာ္သည္ တရား႐ံုးကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈအား ဤဥပေဒအရ စစ္ေဆး စီရင္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
၄။ တရားလႊတ္ေတာ္သည္ ျပည္ေထာင္စု တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ စစ္ဘက္ဆုိင္ ရာတရား႐ံုး သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒဆုိင္ရာ ခံု႐ံုးကို မထီမဲ့ ျမင္ျပဳမႈအတြက္ သက္ဆုိင္ရာ တရား႐ုံးမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦး၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ အရ အေရးယူ ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
၅။ တရားလႊတ္ေတာ္သည္-
(က) မိမိသေဘာအေလ်ာက္ျဖစ္ေစ၊
(ခ) နစ္နာသူအမႈသည္ တစ္ဦး၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ျဖစ္ေစ၊
(ဂ) အျခားနည္းအရ ျဖစ္ေစ၊ တရား႐ံုးတစ္႐ံုးကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈအား အေရး ယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲထားသည့္ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈမွာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ႏုိင္ေသာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ ျဖစ္ပါက အေရးယူခြင့္ မရွိေစရ။
၆။ တရားလႊတ္ေတာ္သည္-
(က) တရားမဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈကို တရားမအေထြေထြမႈ ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ ရြက္ရမည္။
(ခ) ျပစ္မႈဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ ျပဳမႈကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ အေထြေထြမႈ ဖြင့္လွစ္ ေဆာင္ရြက္ရမည္။

အခန္း(၃)

ကင္းလြတ္ခ်က္မ်ား

၇။ ေဆာင္ရြက္ဆဲ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တရားမွ်တၿပီး မွန္ကန္ တိက်ခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္းအရာ တစ္ရပ္ရပ္ကို ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စာျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အမွတ္သေကၤတျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ထင္ရွားေသာ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခား တစ္နည္းနည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာျခင္း၊ သတင္းအျဖစ္ ေရးသားေဖာ္ျပျခင္း သို႔မဟုတ္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းသည္ တရား႐ံုးကို မထီမဲ့ျမင္ ျပဳမႈ မေျမာက္ေစရ။
၈။ စစ္ေဆးၾကားနာ၍ အၿပီးသတ္ အမိန္႔ခ်မွတ္ထားၿပီး ျဖစ္သည့္ တရားစီရင္ ေသာမႈခင္းတစ္ရပ္၏ အရည္အေသြးအေပၚ မွ်တစြာသံုးသပ္ခ်က္ သို႔မဟုတ္ ေဝဖန္ခ်က္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းသည္ တရား႐ံုးကို မထီမဲ့ျမင္ ျပဳမႈ မေျမာက္ေစရ။
၉။ ဤဥပေဒတြင္ မည္သို႔ပါ ရွိေစကာမူ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေၾကာင္းအရာ မ်ားမွအပ အမ်ားျပည္သူ ဝင္ေရာက္ျခင္းကို ကန္႔သတ္ထားေသာ သီးသန္႔႐ံုးခန္း ၌ ေဆာင္ရြက္သည့္ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တရားမွ်တၿပီး မွန္ကန္ တိက်ခိုင္လံုေသာ အစီရင္ခံစာကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းသည္ တရား႐ံုးကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ မေျမာက္ေစရ-
(က) တည္ဆဲဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္၍ ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္း၊
(ခ) အမ်ားျပည္သူ ဆိုင္ရာ မူဝါဒအရျဖစ္ေစ၊ အပ္ႏွင္းထားေသာ အခြင့္ အာဏာမ်ားကို က်င့္သံုး၍ျဖစ္ေစ၊ တရား႐ံုးက အတိအလင္းတား ျမစ္ပိတ္ပင္ထားသည့္ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္၏ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ သ႐ုပ္ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္း၊
(ဂ) တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္တြင္ အျငင္းပြားလ်က္ရွိေသာ လွ်ဳိ႕ ဝွက္ထားရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ စူးစမ္း ရွာေဖြေတြ႕ရွိခ်က္ သို႔မဟုတ္ တီထြင္ မႈစသည္တို႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေဝျခင္း သို႔မဟုတ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္း။

အခန္း(၄)

ျပစ္မႈႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား

၁ဝ။ မည္သူမဆို တရား႐ံုးကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေျခာက္လထက္ မပိုေသာ အလုပ္မဲ့ ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ က်ပ္တစ္သိန္းထက္ မပိုေသာ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္ လံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၁။ မည္သူမဆုိ တရား႐ုံးကုိ တရားမဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ ျပဳမႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈ ထင္ရွားစီရင္ျခင္း ခံရလွ်င္ ထုိသူအား က်ပ္တစ္သိန္းထက္ မပုိေသာ ေငြဒဏ္ ခ်မွတ္ရမည္။ ထုိသုိ႔ ေငြဒဏ္ ခ်မွတ္႐ုံမွ်ျဖင့္ လုံေလာက္မႈမရွိဟု ထင္ျမင္ပါက သုံးလထက္ မပုိေသာ တရားမေထာင္ဒဏ္ကုိ ခ်မွတ္ႏုိင္သည္။

အခန္း(၅)

အယူခံဝင္ခြင့္

၁၂။ တရားလႊတ္ေတာ္သည္ တရား႐ုံးကုိ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ က်ဴးလြန္သူ ကေသာ္လည္းေကာင္း၊ တရားမဆုိင္ရာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ က်ဴးလြန္သူကေသာ္ လည္းေကာင္း ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္လွ်င္ ထုိသူအား သတိ ေပးၿပီး အျပစ္မွလြတ္ႏုိင္သည္ သုိ႔မဟုတ္ ျပစ္ဒဏ္မွ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ျပဳႏုိင္သည္။
၁၃။ တရား႐ုံးကုိ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တရားလႊတ္ေတာ္က ခ်မွတ္သည့္ အမိန္႔ သုိ႔မဟုတ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ မေက်နပ္ပါက ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ ခ်ဳပ္သုိ႔ အယူခံ ဝင္ခြင့္ရွိသည္။

အခန္း(၆)

အေထြေထြ

၁၄။ တရား႐ုံးကုိ မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈကုိ က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟု အဆုိရွိေသာ ေန႔မွစ၍ တစ္ႏွစ္အတြင္း အမႈကုိစြဲဆုိရမည္။ သတ္မွတ္ထားေသာ ကာလထက္ ေက်ာ္လြန္ပါက မည္သည့္ တရားလႊတ္ေတာ္ကမွ် အဆုိပါ အမႈကုိ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳရ။
၁၅။ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ လုိအပ္ေသာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ အမိန္႔၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္ႏွင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကုိ ထုတ္ျပန္ႏုိင္သည္။
၁၆။ The Contempt of Courts Act ကုိ ဤဥပေဒျဖင့္ ႐ုပ္သိမ္း လုိက္သည္။
=================================================
ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအရ ကြၽႏု္ပ္လက္မွတ္ ေရးထုိးသည္။

(ပုံ) သိန္းစိန္

ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္