သေဘာတူညီခ်က္ငါးရပ္ကို တရား၀င္ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ျပီးေနာက္ (၂၁) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို အဆံုးသတ္

အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ႏွင့္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္က အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ပိတ္ပြဲတြင္ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားစဥ္ (ဓာတ္ပံု- ေနထြန္းႏိုင္)
သေဘာတူညီခ်က္ ငါးရပ္ကို တရား၀င္ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ျပီးေနာက္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ၊ ဖႏြမ္းပင္ရွိ Peace Palace အေဆာက္အအံုတြင္  ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ (၂၁) ၾကိမ္ ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ဆက္စပ္ အစည္းအေ၀းမ်ားကို ႏို၀င္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ ညပိုင္းတြင္ အဆံုးသတ္ခဲ့ပါသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေဆြးေႏြးမႈရလဒ္ေတြအရ တိုးတက္မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္”ဟု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ႏွင့္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္က အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ပိတ္ပြဲအစီအစဥ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

(၂၁) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ထင္သာ ျမင္သာ ရွိေစေသာ အခ်က္မ်ားအနက္ သေဘာတူညီခ်က္ငါးရပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ႏွ  ငါးရပ္မွာ  အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း အေပၚ ဖႏြမ္းပင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္၊ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း၊ အာဆီယံ ေဒသတြင္း Mine Action Centre (ARMAC) စတင္ျခင္းကို အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္၊ ARMAC စတင္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ Bali Concord III တတိယဆင့္ ေဆာင္ရြက္မႈ (၂၀၁၃-၂၀၁၇) ကို လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။

ထို႔အျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္းက အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား အၾကား သေဘာထား ကြဲလြဲခဲ့ျပီး ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ မထုတ္ျပန္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-တရုတ္ေဆြးေႏြးပြဲ အျပီးတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာျဖင့္ ေရွ႕ဆက္ေဆြးေႏြးရန္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်နပ္မႈ ရွိေသာ အစီအစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း၊ အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ကို သေဘာတူညီႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။  အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ေဒသတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တိုးျမွင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ သေဘာတူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားမွ မတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ အျငင္း ပြားဖြယ္ရာ မ်ားကို ကမာၻ႕ အသိအမွတ္ျပဳ ဥပေဒ မ်ားႏွင့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား အရ ျငိမ္းခ်မ္း၍ ၾကံ့ခိုင္ေသာ အေျဖတစ္ခု ရရန္အတြက္ ေဖာ္ထုတ္သြားမည္ဟု အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဆြးေႏြးပြဲ ကာလအတြင္း ေခါင္းစဥ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ္လည္း အာဆီယံ  အလွည့္က် ဥကၠ႒ ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္မူ အခ်က္တစ္ခ်က္ အေနျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။  သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ေဖာ္ျပခ်က္သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အတိုင္းသာ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ျမန္မာအစိုးရ၏ ရခိုင္အေရး ကိုင္တြယ္မႈ တိုးတက္မႈရွိေၾကာင္း လက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ရခိုင္အေရးကို ေဖာ္ျပရာ၌ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ စကားလံုးကို လံုး၀  သံုးစြဲျခင္း မျပဳဘဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။


၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ ျဖစ္လာမည့္ ဘရူႏိုင္း ႏိုင္ငံ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ Hassanal Bolkiah ထံသို႔ တာ၀န္လႊဲေျပာင္းစဥ္။ (ဓာတ္ပံု- ေနထြန္းႏိုင္)

အာဆီယံ-အေမရိကန္ အစည္းအေ၀းတြင္ အာဆီယံႏွင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အၾကား လုပ္ငန္းစီမံခ်က္ (၂၀၁၁-၂၀၁၅) လ်ာထားခ်က္ကို ထိေရာက္စြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ေရး ကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကျပီး  ကုန္သြယ္ေရး ကိစၥရပ္မ်ားအျပင္ မဲေခါင္ေဒသ ေအာက္ပိုင္းႏိုင္ငံမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

(၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-အိႏၵိယ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ထပ္မံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အိႏၵိယႏွင့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စာရင္းအရ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈၀ ဘီလီယံအထိ ရွိခဲ့ျပီး ရည္မွန္းထားေသာ ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏထက္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၇၀ ဘီလီယံထက္ ေက်ာ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ထို႔အျပင္ အာဆီယံ-အိႏၵိယ ခ်ိတ္ဆက္မႈ သံုးႏိုင္ငံ အေ၀းေျပး လမ္းမၾကီးႏွင့္ အေ၀းေျပး လမ္းမ သစ္မ်ား တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ေလ့လာမႈမ်ား ျပီးစီးေအာင္ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အာဆီယံ- အိႏၵိယႏိုင္ငံမ်ား  ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ျပန္လည္ ျပည္ျဖိဳး ျမဲစြမ္းအင္၊ အေသးစားနွင့္ အလတ္စား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ လယ္ယာႏွင့္ သစ္ေတာ က႑မ်ားတြင္ ဆက္လက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြား မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အိႏၵိယဘက္မွ ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။

(၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-ေတာင္ ကိုရီးယား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အာဆီယံႏွင့္  စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္စဥ္ လြန္ခဲ့ေသာ (၅) နွစ္တာအတြင္း ကုန္သြယ္မႈသည္ ၁၅၀ ဘီလီယံ အထိ တိုးတက္လာခဲ့ေၾကာင္း ေတာင္ကိုရီးယားဘက္မွ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ မဲေခါင္ေဒသတြင္း စီမံခ်က္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရန္ ရွိေၾကာင္း၊ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားအတြက္ Green Growth ျဖစ္ေပၚေစေရး ္ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ Global Green Growth Institute ကိုလည္း ထူေထာင္ရန္ ရွိေၾကာင္း၊ CLMV ႏိုင္ငံမ်ား (ကေမာၻဒီးယား၊ လာအို၊ ျမန္မာႏွင့္ ဗီယက္နမ္) တြင္ Pilot Project မ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ ရွိေၾကာင္း၊ ASEAN Cyber University မ်ားထူေထာင္ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းႏွင့္
ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တိုးတက္မႈအတြက္ ဝမ္းေျမာက္စြာ ၾကိဳဆိုေၾကာင္း ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံဘက္မွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၂၁ ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ဆက္စပ္ အစည္းအေ၀းမ်ားကို ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔မွ ၂၀ ရက္ေန႔အထိ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ၊ ဖႏြမ္ပင္ ျမိဳ႕ရွိ Peace Palace တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး အစည္းအေ၀း ပထမရက္မ်ားတြင္ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိမ်ား၏ အၾကိဳအစည္းအေ၀းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား၏ အစည္းအေ၀း ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး ႏို၀င္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ဖြင့္ပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႏို၀င္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-ဂ်ပန္ အစည္းအေ၀း၊ (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-ကိုရီးယား အစည္းအေ၀း၊ အာဆီယံ (+၃) အစည္းအေ၀း၊ (၁၀) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-အိႏၵိယ အစည္းအေ၀း၊ (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-တရုတ္ အစည္းအေ၀း ၊ (၄) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-အေမရိကန္ အစည္းအေ၀း ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး ႏို၀င္ဘာ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ပိတ္ပြဲတို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒မွာ ဘရူႏိုင္းႏိုင္ငံျဖစ္ျပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာ၀န္ယူမည္ ျဖစ္သည္။